|
мумкинми, деб сўрашган.105 Бунга сабаб Абдуллоҳ ибн Жаҳшнинг гуруҳи содир этган бир иш бўлган. Гап шундаки, Пайғамбар с.а.в. Абдуллоҳ ибн Жаҳшни бир гуруҳ билан Нахлага юборганлар. Улар кетаётганларида, ўша ерда туриб, бизга Қурайш ҳақида хабарлар етказиб турасан, дедилар. Ибн Исҳоқ, Байҳақий ва бошқаларнинг Зайд ибн Румондан, унинг Урва ибн Зубайр р.а.дан қилган ривоятига кўра, Пайғамбар с.а.в. уларни жанг қилишга буюрмаганлар.
«Пайғамбар с.а.в. Абдуллоҳ ибн Жаҳшни саксон нафар муҳожирлар билан ражабда (уруш ҳаром қилинган ойда) юбордилар. Уларни жанг қилишга буюрмадилар. Унга қаёққа кетаётганини айтмасдан бир мактуб бердилар ва асҳобларинг икки кун юрганингдан кейин, мактубни очиб ўқи, кейин мен буюрган жойга бор, дўстларингдан ҳеч кимни ўзинг билан боришга мажбурлама, дедилар. У икки кун юриб бўлганидан кейин мактубни очиб ўқиди. Унда шундай дейилганди: То Нахлага етиб боргунингча юравер. Кейин ўша ерга манзил қуриб, бизга ўзингга етиб келган Қурайш ҳақидаги хабарларни етказиб тур. Абдуллоҳ ибн Жаҳш Пайғамбар с.а.в.нинг буйруғини бажарди. Нахлага тушган пайтларида уларнинг ёнидан Амр ибн Хазрамий бир неча одамлари билан ўтиб қолди. Улар билан бирга майиз ва савдо моллари олиб бораётган Қурайш карвони ҳам бор эди. Мусулмонлар уларнинг йўлини тўсишиб, Амр ибн Хазрамийни ўлдиришди ва икки одамини асир олишди. Бу воқеа ражаб ойининг охирида содир бўлганди. Карвон билан икки асирни Пайғамбар с.а.в.нинг олдиларига олиб келганларида, у киши, Аллоҳга қасамки, сизларни уруш ҳаром қилинган ойда жанг қилишга буюрмагандим, дедилар ва икки асирдан ҳам, карвондан ҳам ҳеч нарса олмасдан уларни тўхтатиб қўйдилар. Ана шунда бу ишни қилганлар нима қиларини билмасдан ўзларини тамом бўлдик, деб ўйлаб қолдилар. Мусулмон биродарлари ҳам уларни айблардилар. Бунинг устига Қурайш, Муҳаммад уруш ҳаром қилинган ойда ноҳақ қон тўкди, молни талади, одамларни асир олди, ҳаром қилинган урушни ҳалол қилди, деган гапларни айтди. Ана шунда шу муборак оят нозил бўлди».
Зуҳрий Урвадан қилган ривоятда айтилишича, Қурайш кофирлари шу воқеадан хабардор бўлганларидан кейин уларнинг вакиллари Пайғамбар с.а.в.нинг олдиларига келишиб, у кишидан, уруш ҳаром қилинган ойда ҳам жанг қилиш мумкинми, деб сўраганлар. Бу билан
(105) Тафсири Табарий: 2/247. Ибн Ҳишом: 2/252, 254. Дуррул Мансур: 2/602.
197-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208